7 Bí mật trà đạo Nhật Bản đầy thú vị

Trong thế giới hiện đại bận rộn và xô bồ, nghệ thuật Trà Đạo Nhật Bản vẫn giữ vững vị trí của mình như một biểu tượng của sự tinh tế và thưởng thức. Được xây dựng trên những nguyên tắc sâu sắc và triết lý tâm linh, trà đạo không chỉ là một nghi thức uống trà mà còn là hành trình khám phá tâm hồn. Hãy cùng Vinaly khám phá 7 bí mật thú vị và đầy bất ngờ về trà đạo Nhật Bản qua bài viết dưới đây nhé!

1. Lịch sử trà đạo Nhật Bản 

Trà đạo Nhật Bản, hay còn gọi là “Chanoyu” hoặc “Sado”, được bắt nguồn từ Trung Quốc. Là nơi trà đã được trồng và sử dụng từ hàng ngàn năm trước. Vào khoảng thế kỷ thứ 8, trà được mang đến Nhật Bản bởi các nhà sư Nhật Bản đi học tập ở Trung Quốc. Ban đầu, trà chỉ được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo và được xem như một loại dược liệu quý giá.

Trong thời kỳ Kamakura, Thiền tông (Zen Buddhism) bắt đầu ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn hóa Nhật Bản. Các nhà sư Thiền đã thấy rằng uống trà giúp họ giữ tỉnh táo trong suốt các buổi thiền định dài. Myoan Eisai, một nhà sư Thiền tông, được xem là người có công lớn trong việc truyền bá trà đến Nhật Bản. Ông viết cuốn “Kissa Yojoki” (Trà Dược Kinh), tán dương lợi ích sức khỏe của trà và hướng dẫn cách trồng trà.

Trong thời kỳ Muromachi, trà đạo Nhật Bản bắt đầu trở thành một phần của văn hóa quý tộc Nhật Bản. Ashikaga Yoshimasa, vị tướng quân thứ tám của Mạc phủ Ashikaga, là người có công lớn trong việc phát triển nghệ thuật trà đạo. Ông đã xây dựng phòng trà nổi tiếng “Higashiyama Bunka” (Văn hóa Higashiyama) và tổ chức các buổi tiệc trà, nơi nghệ thuật và sự tinh tế của trà đạo bắt đầu hình thành.

Sen no Rikyu, một trong những bậc thầy vĩ đại nhất của trà đạo, đã sống trong thời kỳ này. Ông là người có công lớn trong việc hệ thống hóa và đơn giản hóa nghi thức trà đạo, đưa ra triết lý “Wabi-Sabi” – vẻ đẹp của sự giản dị, mộc mạc và không hoàn hảo. Sen no Rikyu đã thiết lập nhiều quy tắc và tiêu chuẩn mà vẫn còn ảnh hưởng đến trà đạo hiện đại.

Trong thời kỳ Edo, trà đạo Nhật Bản trở nên phổ biến hơn trong tầng lớp samurai và thương nhân. Các trường phái trà đạo như Urasenke, Omotesenke, và Mushanokojisenke bắt đầu hình thành, mỗi trường phái mang theo những đặc trưng và phong cách riêng.

Ngày nay, trà đạo Nhật Bản vẫn giữ một vị trí quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Mặc dù xã hội đã thay đổi nhiều, nhưng những nguyên tắc và triết lý của trà đạo vẫn được truyền bá và thực hành rộng rãi. Các trường phái trà đạo vẫn tiếp tục giảng dạy nghệ thuật này cho các thế hệ sau, đảm bảo rằng di sản văn hóa này sẽ không bao giờ bị lãng quên.

2. Văn hóa trà đạo nhật bản

Trà đạo Nhật Bản là một nghệ thuật trà tinh tế và sâu sắc, không chỉ đơn thuần là việc uống trà mà còn là một biểu tượng của triết lý sống và tinh thần của người Nhật. Dưới đây là những khía cạnh chính của văn hóa trà đạo Nhật Bản:

• Triết lý Wabi-Sabi: Triết lý Wabi-Sabi là nền tảng của trà đạo Nhật Bản, tôn vinh vẻ đẹp của sự giản dị, mộc mạc và không hoàn hảo. Wabi-Sabi tìm kiếm sự hài hòa trong những điều khiếm khuyết, nhắc nhở con người về sự phù du của cuộc sống và vẻ đẹp tiềm ẩn trong sự khiêm tốn và thanh bình.
• Thiền và trà đạo: Thiền tông có ảnh hưởng sâu sắc đến trà đạo. Các buổi trà đạo thường được coi là một hình thức thiền định, giúp con người tìm thấy sự tĩnh lặng và cân bằng nội tâm. Nghi thức pha trà đòi hỏi sự tập trung cao độ và chánh niệm, làm tăng cường mối liên hệ giữa tâm trí và cơ thể.
• Nghi thức và quy tắc: Trà đạo Nhật Bản có những nghi thức và quy tắc rất nghiêm ngặt, từ cách pha trà, cách phục vụ trà cho đến cách thưởng thức trà. Mỗi bước trong quá trình pha trà đều được thực hiện một cách cẩn thận và tỉ mỉ, thể hiện sự tôn trọng và lòng biết ơn đối với trà, người pha trà và người thưởng trà.
• Ảnh hưởng đến nghệ thuật và văn hóa: Trà đạo Nhật Bản có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực nghệ thuật và văn hóa Nhật Bản như hội họa, thư pháp, kiến trúc, và cắm hoa (ikebana). Nó không chỉ là một nghi thức uống trà mà còn là một phong cách sống, thể hiện qua từng chi tiết nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày.
• Sự kiên nhẫn và tôn trọng: Trà đạo dạy con người về sự kiên nhẫn và tôn trọng. Mỗi buổi trà đều là một cơ hội để thể hiện lòng tôn trọng đối với người khác và đối với thiên nhiên. Sự kiên nhẫn được thể hiện qua từng động tác tỉ mỉ và cẩn thận trong quá trình pha trà.

3. Ý nghĩa của trà đạo Nhật Bản

Trà đạo Nhật Bản không chỉ là một nghi thức uống trà mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc, phản ánh triết lý và tinh thần của người Nhật.

• Sự hài hòa: Trà đạo Nhật Bản đề cao sự hài hòa giữa con người với thiên nhiên, giữa con người với nhau và giữa con người với chính mình. Các buổi trà đạo được thiết kế để tạo ra một không gian yên bình và tĩnh lặng, giúp con người tìm thấy sự hài hòa trong tâm hồn.
• Tôn trọng: Trà đạo dạy con người về sự tôn trọng đối với người khác và đối với mọi thứ xung quanh. Từ việc chuẩn bị, pha chế đến thưởng thức trà, mọi động tác đều được thực hiện với sự tôn trọng và cẩn trọng. Sự tôn trọng còn thể hiện qua việc cúi chào, cách giao tiếp và sự chú ý đến từng chi tiết nhỏ nhặt trong buổi trà.
• Giản dị: Trà đạo Nhật Bản đề cao sự giản dị và mộc mạc, phản ánh qua triết lý Wabi-Sabi. Điều này dạy con người tìm thấy vẻ đẹp trong sự đơn giản và không hoàn hảo, và biết trân trọng những điều giản dị trong cuộc sống hàng ngày.
• Sự kết nối: Trà đạo Nhật bản cũng là cách cho người Nhật tạo ra một môi trường thân thiện và kết nối giữa con người với nhau. Trong buổi trà, mọi người ngồi lại với nhau, chia sẻ khoảnh khắc yên bình và tôn trọng lẫn nhau. Sự kết nối này không chỉ là giữa người với người mà còn là giữa con người với thiên nhiên và vũ trụ.
• Giáo dục và truyền thống: Trà đạo Nhật Bản là một phương tiện giáo dục quan trọng trong văn hóa Nhật Bản, truyền tải các giá trị đạo đức và tinh thần cho các thế hệ sau. Các trường phái trà đạo không chỉ dạy về kỹ thuật pha trà mà còn truyền đạt những triết lý sống và giá trị văn hóa sâu sắc.

4. Dụng cụ pha trà đạo Nhật Bản

Trà đạo Nhật Bản không chỉ là một nghi thức tinh tế mà còn là một nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ trong việc chọn lựa và sử dụng các dụng cụ pha trà. Mỗi dụng cụ đều có ý nghĩa riêng và đóng vai trò quan trọng trong quá trình pha trà.

• Chén trà: Chén trà là một trong những dụng cụ quan trọng nhất trong trà đạo. Chúng có nhiều kích thước, hình dáng và kiểu dáng khác nhau, thường được làm từ gốm sứ.
• Bát đựng trà: Bát đựng trà, hay còn gọi là Natsume khi dùng để đựng trà mịn, hoặc Chaki khi dùng để đựng bột trà xanh (Matcha). Chúng thường được làm từ gỗ, sơn mài hoặc gốm sứ.
• Chổi quét trà: Chổi quét trà là một dụng cụ làm từ tre, dùng để đánh tan bột trà Matcha với nước nóng. Chasen có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào số lượng răng tre.
• Thìa lấy trà: là một chiếc thìa nhỏ làm từ tre, dùng để lấy bột trà Matcha từ bát đựng trà và cho vào chén trà.
• Ấm đun nước: Ấm đun nước là một chiếc ấm lớn làm từ sắt hoặc đồng, dùng để đun nước nóng. Kama thường được đặt trên một bếp lửa nhỏ gọi là “Furo” hoặc “Ro”.
• Khăn lau: Là một chiếc khăn nhỏ, thường được làm từ vải lanh hoặc cotton, dùng để lau sạch chén trà trước khi pha trà.
• Khăn lau dụng cụ: Là một chiếc khăn vuông, thường được làm từ lụa, dùng để lau sạch và làm ấm các dụng cụ trà.
• Bình nước: Đây là một chiếc bình dùng để chứa nước lạnh, thường được làm từ gốm sứ hoặc kim loại.

>>>> Xem các bộ ấm trà, ly sứ đẹp tại Vinaly

5. Phòng trà đạo Nhật Bản

Phòng trà đạo Nhật Bản, hay còn gọi là “Chashitsu,” là một không gian đặc biệt được thiết kế dành riêng cho các buổi trà đạo. Chashitsu không chỉ là nơi diễn ra nghi thức pha và thưởng thức trà mà còn là một không gian tôn nghiêm, nơi mọi người tìm thấy sự tĩnh lặng và bình yên trong tâm hồn.

Phòng trà đạo Nhật Bản thường có kích thước nhỏ, tạo cảm giác ấm cúng và thân mật. Kích thước chuẩn của một phòng trà là 4.5 chiếu tatami (khoảng 7.3m²), tuy nhiên có thể thay đổi tùy thuộc vào không gian và số lượng người tham gia buổi trà.

Cửa vào phòng trà thường rất thấp, buộc người vào phải cúi đầu, thể hiện sự khiêm tốn và tôn trọng. Kích thước nhỏ bé của cửa cũng tạo nên một không gian riêng biệt và yên tĩnh bên trong.

Các cửa sổ trong phòng trà thường được làm từ giấy gạo mờ (shoji), cho phép ánh sáng tự nhiên xuyên qua mà không làm mất đi sự riêng tư. Ánh sáng dịu nhẹ từ cửa sổ tạo ra không gian thư thái và thanh tịnh.

Sàn phòng trà được trải bằng chiếu tatami, tạo nên không gian êm ái và thoải mái cho việc ngồi và di chuyển. Chiếu tatami cũng giúp điều hòa nhiệt độ, giữ cho không gian mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông.

6. Các loại trà đạo Nhật Bản

Trong nghệ thuật trà đạo Nhật Bản, nhiều loại trà được sử dụng, mỗi loại đều có đặc trưng riêng về hương vị, cách pha chế và ý nghĩa. Dưới đây là những loại trà phổ biến nhất trong trà đạo Nhật Bản:

• Matcha: Matcha là bột trà xanh mịn, được làm từ lá trà Tencha được che nắng trước khi thu hoạch. Vị ngọt nhẹ, hơi đắng và có hậu vị đậm đà. Matcha là loại trà truyền thống và quan trọng nhất trong trà đạo Nhật Bản, thể hiện sự tinh tế và trang trọng.
• Sencha: Sencha là loại trà xanh phổ biến nhất ở Nhật Bản, được làm từ lá trà non không che nắng. Vị tươi mát, hơi đắng và có hậu vị ngọt. Sencha thường được sử dụng hàng ngày và là biểu tượng của sự hiếu khách trong văn hóa Nhật Bản.
• Gyokuro: Đây là loại trà xanh cao cấp, được che nắng trước khi thu hoạch. Rất ngọt, gần như không có vị đắng.
• Hojicha: Hojicha là trà xanh rang, có màu nâu đặc trưng và hương thơm đặc biệt. Vị nhẹ nhàng, ít đắng và có hương thơm khói. Hojicha thường được uống sau bữa ăn và có tác dụng thư giãn, phù hợp với mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em và người già.
• Kukicha: Hay còn gọi là trà cành, được làm từ cành và thân cây trà. Vị ngọt nhẹ, ít đắng và có hương thơm dịu dàng. Loại trà này thường được uống hàng ngày và có hương vị nhẹ nhàng, phù hợp với mọi lứa tuổi.

7. Cách uống trà đạo của người Nhật

Trà đạo Nhật Bản là một nghi thức tinh tế và trang trọng. Trước khi vào phòng trà, người tham gia thường mặc kimono và giữ thái độ tôn trọng, thanh tịnh. Sau khi rửa tay và súc miệng tại bồn nước ngoài phòng trà, khách cúi chào và nhập phòng qua cửa nhỏ, thể hiện sự khiêm tốn.

Trà được chủ nhà (teishu) pha chế, có hai loại chính: Usucha (trà nhạt) và Koicha (trà đậm). Khi nhận chén trà, khách cúi đầu cảm ơn, xoay chén khoảng 90 độ, nhấp một ngụm nhỏ rồi uống hết phần trà còn lại. Sau khi uống, khách lau nhẹ miệng chén, ngắm nhìn chén trước khi trả lại cho chủ nhà.

Buổi trà kết thúc với những lời cảm ơn và khách rời khỏi phòng trà trong không khí yên tĩnh và thư giãn, tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn.

8. Kết luận 

Trà đạo Nhật Bản không chỉ là một nghi thức uống trà mà còn là một nghệ thuật sống, kết hợp giữa triết lý, văn hóa và tâm linh. Thông qua những động tác tỉ mỉ và tinh tế, người Nhật tìm thấy sự thanh tịnh và bình yên trong tâm hồn. Các bước trong quá trình uống trà – từ chuẩn bị, pha chế đến thưởng thức và kết thúc – đều thể hiện sự tôn trọng và lòng hiếu khách.

Và hãy đến với Vinaly để sở hữu cho mình những bộ ấm trà đẹp, chất lượng để cùng với gia đình, người thân thưởng thức những vị trà thơm mát nhé.